Wie denkt dat Nederlands een onbeduidend taaltje is, heeft het mis. In de lijst van de meest gesproken talen staat het Nederlands op de 40e plaats! Als je bedenkt dat er wereldwijd ruim 6000 talen worden gesproken, is dat behoorlijk hoog. In de Europese Unie eindigen we op een mooie 8e plek; er wonen 25 miljoen mensen die Nederlands als eerste taal spreken en nog eens 8 miljoen als tweede taal. In deze blog lees je alles over hoeveel mensen Nederlands spreken en waar. Er zijn overigens geen exacte onderzoeksgegevens beschikbaar over het aantal sprekers van het Nederlands. De aantallen zijn dus gebaseerd op schattingen.
Waar wordt Nederlands gesproken?
Het Nederlands is een West-Germaanse taal en de moedertaal van de meeste inwoners van Nederland, België en Suriname. Ongeveer 16 miljoen Nederlanders, 6 miljoen Vlamingen en 400.000 Surinamers spreken thuis Nederlands. Nederlands wordt daarnaast ook gesproken op de
Antillen, in delen van Frankewijk en Duitsland, in Zuid-Afrika, Namibië, Indonesië, Australië, Canada en de VS. Het Nederlands is ook een officiële taal in de Unie van Zuid-Amerikaanse Naties (Unasur), een politieke en economische unie van de 12 onafhankelijke staten in Zuid-Amerika.
België
Het bekendste buurland waar Nederlands wordt gesproken, is natuurlijk België. Het Nederlands bij onze zuiderburen verschilt in
details van het Nederlands in Nederland. De grammatica en de woordenschat zijn in grote lijnen dezelfde, maar er zijn verschillen. Een Belg lacht in zijn baard, een Nederlander in zijn vuistje.
Suriname
In Suriname beheerst bijna iedereen het Nederlands. Nederlands is voor 60 procent van de Surinamers de moedertaal, naar schatting 90 procent van de bevolking is de taal machtig.
Duitsland en Frankrijk
Het Nederlands wordt ook gesproken in delen van Duitsland en Frankrijk. In de Duitse-Rijnland-Westfalen en Neder-Saksen is het Nederlands een populaire taal. Veel scholen onderwijzen daar ook Nederlands. In de omgeving van Duinkerken in Noord-Frankrijk spreken mensen Frans-Vlaams, een dialect van het Nederlands.
De Antillen
Op de Antilliaanse eilanden Aruba, Curaçao, Bonaire, Saba, Sint-Eustatius en Sint-Maarten wordt ook Nederlands gesproken, maar daar neemt het aantal sprekers wel af. Zo leert iedereen op Aruba wel Nederlands op de basisschool, maar spreken de meeste jongeren onderling Papiaments. Het Papiaments is ontstaan uit het Spaans, Portugees, Nederlands, Engels, Frans en Afrikaanse talen. Op de Bovenwindse eilanden Saba, Sint-Eustatius en Sint-Maarten kennen de inwoners drie officiële talen, Engels, Papiaments en Nederlands. Op deze eilanden is Engels de huistaal, terwijl hooguit 5 procent van de bevolking Nederlands spreekt.
Indonesië
In Indonesië – formeel tot eind 1949 een kolonie van Nederland – spreken sommige ouderen nog Nederlands. Omdat er in veel archieven nog steeds Nederlands bronmateriaal te vinden is, verdiepen ongeveer 20.000 Indonesische studenten zich jaarlijks in de Nederlandse taal.
Historische emigratielanden: Australië en Canada
300.000 Australiërs zeggen af te stammen van Nederlanders, maar nog maar weinigen gebruiken het Nederlands ook als voertaal in het gezin. Van de eerste generatie spreekt nog maar 43 procent van deze emigranten Nederlands. Bij een Canadese volkstelling in 2006 gaven zo’n 158.000 mensen aan Nederlands te spreken. Dit zijn vooral Nederlanders en Vlamingen die in de jaren ’50 en ’60 naar Canada emigreerden. In Nieuw-Zeeland hebben ongeveer 29.000 mensen het Nederlands als belangrijkste taal in het huishouden.
Verenigde Staten
In de Verenigde Staten wonen ongeveer vijf miljoen mensen van Nederlandse afkomst. De laatste grote emigratie van Nederlanders naar Amerika vond na de Tweede Wereldoorlog plaats. Het Nederlands wordt vandaag de dag, hoewel er veel Amerikanen van Nederlandse afkomst zijn, niet zoveel meer gesproken. Men schat het aantal tussen de 20.000 en 50.000.
Afrika
Afrikaans is geen Nederlands, maar het lijkt er wél op. Voor Nederlandstaligen is het goed te lezen en redelijk verstaanbaar. En omgekeerd geldt natuurlijk hetzelfde. In Zuid-Afrika is het Afrikaans een van de elf officiële talen. Ongeveer 6 miljoen Zuid-Afrikanen spreken het thuis. In Namibië is het de meest gesproken taal. Het heeft daar alleen geen officiële status.
Het Afrikaans is ontstaan uit het Nederlands zoals dat in de 17e eeuw werd gesproken door de Zuid-Hollandse en Zeeuwse kolonisten in de Kaapkolonie, na de stichting van Kaapstad in 1652. Het is vermengd met het gecreoliseerde Hollands dat de autochtone bewoners, vooral de Khoikhoi, spraken en met de talen van Franse en Duitse kolonisten en de Maleis- en Portugeestalige slaven.
Het Nederlands van de zeventiende eeuw werd dus geëxporteerd naar een geheel nieuw gebied, waar het zich in een nieuwe gemeenschap onder diverse invloeden deels zelfstandig verder ontwikkelde.